donderdag 12 april 2012

HELDRING


J.L. Heldring tijdens een forum van de solidariteitsvereniging met de Latijns Amerikaanse vakbeweging  CLAT-Nederland (1982). Aan zijn zijde Wim Jansen van het dagblad Trouw.

Begin jaren tachtig waren de buitenland columns van Heldring in NRC Handelsblad een houvast voor me. Ik was het grotendeels eens met zijn kijk op buitenlandse politiek die uitging van machtspolitieke verhoudingen, een analyse van nationale belangen en rekening hield met de rol van personen in de politiek als ook die van geschiedenis en tijdgeest.

Nu wordt dit als normaal beschouwd maar in de idealistische jaren tachtig waren machtspolitiek en nationaal belang voor de spraakmakende actievoerders verdacht en verwerpelijk. Het ontwikkelings - en vredeswereldje van actiegroepen en comités, NOVIB, de katholieke CEBEMO (tegenwoordig Cordaid), de protestantse ICCO, het Interkerkelijk Vredesberaad IKV, Pax Christi , PvdA Latijns Amerika Commissie (voorzitter Piet Reckman) en journalisten waren zwaar besmet door het socialistische virus. Zelfs democratie als basis voor ontwikkeling werd in vraag gesteld.

Dat was na mijn ervaringen in Midden Amerika onverteerbaar. Toen ik een verslag las van een IKV studiedag getiteld “Kleine landen politiek, een strategie tegen de politiek van de grootmachten” waarin misprijzend werd gesproken over Heldring en democratie, besloot ik hem te schrijven. Hij bleek de nota te kennen en schreef dat hij bitter teleurgesteld was, niet door de strekking, maar door de gebrekkige kwaliteit van het stuk.

Bijna 2 jaar later stuurde ik hem een interview toe met IKV secretaris internationaal Wim Bartels waaruit bleek dat het IKV van plan was zich ook op Derde wereld landen te gaan richten. In zijn column van 31 mei 1983 signaleerde Heldring daarop dat het IKV zich overschatte door te menen dat ze vanwege hun actie tegen de modernisering van de kernwapens op een welwillend oor konden rekenen van de Russische heersers.

In hetzelfde artikel constateert Heldring dat het IKV beleid in Midden en Oost Europa tegenstrijdig was door enerzijds vredesgroepen en dissidenten in Midden en Oost Europa te willen steunen maar anderzijds een dialoog te willen voeren met de regimes in die landen. Een spagaat die niet was vol te houden en door de dissidenten aldaar ook niet begrepen werd. Voor hen was dat vredespolitiek ten koste van hun strijd voor de mensenrechten.

We weten nu hoe het feitelijk is gegaan. De door president Reagan op gang gebrachte modernisering van de kernwapens, waar het IKV fel tegen was, heeft mede –niet alleen – Rusland en de Midden en Oost Europese dictaturen verzwakt en de dissidenten versterkt in hun oppositie (waaronder de Poolse vakbond Solidarnosc en de Tsjechische mensenrechtenbeweging Charta 77) wat uiteindelijk tot de val van de regimes aldaar leidde.

Waarschijnlijk heeft Heldring nooit beseft wat zijn stukken en mijn correspondentie met hem voor mij betekende. Des te meer dank ik hem voor beide. Ik beschouw hem als een leermeester en als een toeverlaat in tijden dat het wel eens moeilijk was om op het eigen kompas te vertrouwen. 

woensdag 11 april 2012

SAMSON: REGELGEVING ARBEIDSMARKT TOT ACHTER DE KOMMA


Samson in zijn 'townhall toespraak': "Van een land vol onzekerheid en onbehagen naar een land van optimisme en vertrouwen". 

Je moet niet lacherig doen als je de nieuwe leider van een aloude oppositiepartij tegen de ‘veramerikanisering’ van de arbeidsverhoudingen hoort strijden in een toespraak op een 'townhall-bijeenkomst' in Den Haag (vlgs. De PvdA website). Is een townhall op z’n Nederlands niet gewoon een gemeentehuis?

Maar serieuze kwesties vragen om serieuze antwoorden. Samson zegt in zijn toespraak dat hij de hyperflexibiliteit wil terugdringen door de positie van  flexibele arbeid te verstevigen. Dat moet langs de weg van minimumtarieven voor zzp’ers in bepaalde sectoren. Welke sectoren en waarom andere sectoren niet?  Hoe handhaaf je een minimumtarief in zo’n bepaalde sector? Meer (dure) controle? Wat te doen als de ZZP’er toch bereid is onder dat tarief te werken?

Wat betekent bij Samson meer WW rechten bij kortdurende contracten? Wie betaalt die rechten? De werkende of de werkgever, of beide? Maakt die voorziening arbeid niet duurder met als gevolg uitstoot van arbeid in plaats van vergroting van de arbeidsmarkt?

Volgens Samson moet er een einde komen aan de praktijk dat je jarenlang hetzelfde werk mag doen op een uitzendcontract. Bedoelt Samson met hetzelfde werk bij dezelfde werkgever of hetzelfde werk bij telkens andere werkgevers? Wat als de werknemer dat laatste wil?

Tegenover deze grotere zekerheid voor werknemers staat volgens Samson dat ze wel mobieler moeten worden. Samson wil dat doen door werkgevers verantwoordelijk te maken voor de eerste zes maanden WW betaling na ontslag. Dat wordt voor de werkgever dus een nieuw ‘bezint eer ge begint’ aan een nieuwe werknemer. Een maatregel die dus waarschijnlijk niet bijdraagt aan de verruiming van de arbeidsmarkt.

Het zou wel een prikkel voor de werkgever zijn om de ontslagen werknemer aan een baan te helpen. Maar dat hangt wel van de werknemer af. OK wie snel een baan aanneemt mag van Samson een deel van zijn ontslagvergoeding houden maar wat als hij of zij toch de nieuwe baan weigert?  Komt hij of zij na die 6 maanden dan toch in de ‘gewone’ WW?

Kortom de PvdA moet nog vele vragen beantwoorden. De maatregelen zijn kenmerkend voor ons land. Regelgeving tot op de komma. Maar er is in ieder geval weer debat en dat is een groot winstpunt.

dinsdag 10 april 2012

MOEDER EN KIND VAN MICHELANGELO

Michelangelo, Madonna met kind, Onze Lieve Vrouwe Kerk te Brugge.

 
Als ik in Brugge ben, ga ik altijd even langs bij “Madonna met kind” van Michelangelo in de Onze Lieve Vrouwe Kerk. Tegenwoordig moet je een kaartje kopen, een paar jaar geleden was de toegang tot de kerk nog gratis. Het massatoerisme jaagt blijkbaar de kosten voor het onderhoud van de kunstschatten op. Zo kon je vroeger ook kosteloos kijken naar het drieluik ‘Het Lam Gods’  van de gebroeders van Eijck in de Sint Baafskathedraal in Gent. Nu moet je een kaartje kopen.

Telkens opnieuw sta ik perplex van de krachtige intimiteit, zachte ingetogenheid en schoonheid van de Madonna en het kind. De Madonna met de ogen geloken, is naar binnen gekeerd. Als een liefdevolle en bezorgde moeder peinst ze waarschijnlijk over de toekomst van haar kind zoals elke moeder (en vader) op een gegeven moment wel doet. Onderwijl leunt haar kind vol vertrouwen tegen haar aan terwijl zijn hand teder wordt vastgehouden door zijn moeder. Het is of heel even de zon door mijn zwarte wolken van modern wantrouwen heen breekt.

Het is geen groot beeld zoals Michelangelo's David.  Dat trekt alleen al door zijn afmetingen de nodige aandacht. Natuurlijk, David is een prachtige verbeelding, een romantische illusie van de perfectie van het mannelijk lichaam. Een illusie waar we graag in geloven zoals we ondanks alles ook blijven geloven in de liefde van de moeder voor haar kind. Michelangelo heeft die liefde met trefzekere hand in marmer weten te beitelen.We zijn 500 jaar verder en ik ken geen beeld dat dit overtreft.

In Wikipedia lees ik dat het beeld het eerste buiten Italië verkochte beeld van Michelangelo was. Het was bedoeld voor het Piccolomini-altaar van de dom van Siena. Het werd gekocht door de Brugse koopman Jan van Moeskroen die het in 1514 aan de kerk schonk. In 1774 werd het beeld door de Franse bezetter weggehaald. In 1944 nam de Duitse bezetter het beeld weg. Beide keren is het beeld teruggekomen naar de kerk.

maandag 9 april 2012

ARABISCHE LENTE

 

Wat hoopvol begon als een Arabische lente, een zelf bevrijding van politieke en geestelijke dictatuur en een zoektocht naar democratie dreigt gesmoord te worden in bloed. Syrië bloedt leeg, Iran stagneert, in Irak woedt een halve burgeroorlog, in Jemen hebben oppositie en regering elkaar in een houdgreep van geweld en opstand, in Libië woedt een stammenoorlog en in Egypte testen de oude machthebbers samen met het leger of ze niet opnieuw aan de macht kunnen komen.

zondag 8 april 2012

DANSPARTNER VAN MONDRIAAN

Petrus, Danspartner van Mondriaan, met acrylverf beschilderd vaasje (24 cm hoog)
Mondriaan hield van dansen op jazz muziek. Hij is nooit getrouwd en heeft voor zover bekend nooit een liefdesrelatie van enige betekenis gehad dus hoe kwam hij aan een danspartner? In een boekje van een vriend van hem vond ik slechts een indirecte aanwijzing. In mijn blog “Lady Victory Boogie Woogie/Lady Bossa Nova” heb ik daarover al geschreven. Daaruit leid ik af dat hij zijn vrouwelijke danspartner betaalde.

Hoe belangrijk jazz muziek voor M. was, blijkt uit het citaat van Van Wijsenbeek waar hij vertelt over het Parijse atelier van M. (Phoenix Pocketboek ‘Mondriaan’ van Wijsenbeek en Oud) : “Met de grootste hoffelijkheid zijn gasten ontvangend, erop bedacht hen met gesprekken en muziek te onderhouden. Met muziek, want een van de voornaamste onderdelen van de inrichting was een klein koffergrammofoontje, dat rood geverfd was. Daarop speelde M. platen voor zijn gasten en dit waren jazzplaten.” (blz.46 -74)

In het tweetalige boekje “”Mondrian’s creative realism/Mondriaan’s scheppend realisme” van J.M. Harthoorn kwam ik opnieuw de liefde van M. voor jazz muziek tegen. De schrijver citeert M’s vriend Van de Briel: “M. hield veel van jazz, niet van bijvoorbeeld tango, in verband met het rythme van jazz, waarmee hij zich kon vereenigen en dat soms verband hield met rythme in sommige composities.”(blz.41-42)

Hadden jazz muziek en dansen met zijn werk te maken? Zijn vriend Oud vindt van wel:”Vermoedelijk betekende de dans voor hem al een opbouwen van spanningen, zoals hij dit in zijn doeken deed door middle van lijn en kleur. Het horizontal-verticaal van zijn schilderijen zette hij, al dansend, om in bewegingen haaks op elkaar. Met iets star-verrukts in zijn trekken, als een tot leven gewekte automaat, schoof hij over de dansvloer voort.” (blz.62 in Phoenix Pocket ‘Mondriaan’)

Als ik het zo lees was Mondriaan een danser zonder flair. Het leek gezien het mechanische ritme voor hem meer een geestelijke oefening dan een lichamelijk beleving. Dat staat haaks op wat dansen voor de meeste mensen is, een lichamelijke beleving aangemoedigd door een geestelijke stemming. Maar wie weet ervaarde M. dat ook wel zo maar was zijn stijl nu eenmaal niet die van een uitbundig danser.