zaterdag 12 januari 2013

MIKE KELLEY'S KNUFFELKUNST


De voorkant van de tentoonstellingsfolder van het Stedelijk Museum met een knuffel van Kelley maar dan wel een klein beetje bewerkt door mij.Ik weet het, een beetje kinderlijk van mij maar dat is wat Kelley's kunst ook bij me oproept. 
Ik kende Mike Kelley tot voor kort niet. Wat ik van zijn werk te zien kreeg in de kranten en op internet sprak me niet aan. Het eerste woord dat bij mij opkwam bij het zien van zijn werken was 'knuffelkunst'. Dat de knuffel ook inderdaad zijn huismerk is, maak ik op uit het feit dat op de voorkant van de gratis tentoonstellingsfolder van het Stedelijk Museum een knuffel staat. Het is een geslachtsloos poppetje met een grijns en wenkbrauwen zonder ogen. Zo een dat een kleuter zonder bijgedachten mee naar bed kan nemen en ruimte biedt voor elke kinderlijke interpretatie. Ik kon het niet laten om als een ondeugend kind er een piemel bij te tekenen, twee tepeltjes en oogjes, waardoor het poppetje meteen minder onschuldig is. 



De 'knuffelkunst' is ruim gesorteerd aanwezig zoals je op bovenstaande foto van een knuffeltapijt met begeleidende attributen kunt zien.(Je mag in het Stedelijk Museum zoveel als je wilt fotograferen zo lang je maar geen flits gebruikt. Een verademing vergeleken met veel andere musea in de wereld). Vanwaar die knuffels? In de eerder genoemde folder lees ik dat knuffels en poppen een geefcultuur en schuld symboliseren. Als lid van de naoorlogse generatie heb ik nooit een knuffel gekregen en daarom vermoedelijk ook nooit gegeven. Waarom knuffels bij Kelley schuld symboliseren begrijp ik niet. Voor mij symboliseren ze het tegengestelde, d.w.z. onschuld tenzij zoals ik hierboven heb gedaan, je de knuffel een geslacht geeft.
Ik lees verder: "Sommige zachte sculpturen (poppen en knuffels dus) zijn enorme gestikte verzamelingen (bedoeld wordt waarschijnlijk het tapijt dat je op de foto ziet), andere zijn kleiner of mensvormig (kenmerkend voor poppen en knuffels), weer anderen liggen op de grond. Kelley's prikkelende werken verstrengelen onschuld (dus toch onschuld in plaats van schuld?) en identificatie met dreiging en kwaadaardige imitatie." Ik snap niet wat met dat laatste bedoeld wordt. Ik vind het juist allemaal aandoenlijk wat ik te zien krijg. De zaal van het museum lijkt meer op een kinderkamer dan een kunstkamer.
Op de bovenstaande foto zie je links aan de muur een siamese tweeling knuffel door Kelly gemaakt van twee gevonden clownachtige knuffels. Precies die knuffel staat ook afgebeeld in de tentoonstellingsfolder met als titel ' Estral Star #3'.
Al ronddwalend lees ik in de folder dat "tijdens de rondgang door de tentoonstelling duidelijk wordt dat Kelly's werk nooit eenduidig is, dat hij zich niet zuiver lineair ontwikkelde, en steeds terugkeerde naar bepaalde onderliggende thema's - zoals onderdrukte herinneringen uit de kindertijd en het breukvlak van het heilige en het wereldse. Zijn werk kenmerkt zich door voortdurend zelfonderzoek, reflectie en hergebruik." 
Misschien ben ik een beetje onnozel in de kunsten maar wat staat hier eigenlijk? Dat kunst niet eenduidig is, ligt voor de hand. Je komt niet naar bijvoorbeeld eenduidige blikopeners en autokrikken kijken. Al hoewel met enige fantasie kun je daarin ook weer van alles zien. Wat zuiver lineair ontwikkelen is, weet ik niet. Misschien dat een wiskundige daarover wat kan zeggen? Wat waren de onderdrukte jeugdherinneringen van Kelley? Mocht hij niet met knuffels naar bed? En zo kan ik nog wel even doorgaan maar dat doe ik niet. Dat moeten de lezertjes zelf maar doen.


Ik dwaal verder tussen heel wat tekeningen, voornamelijk zwart-wit en altijd met teksten. Tekeningen met teksten ken ik uit de honderden stripverhalen die ik vooral in mijn jeugd gelezen heb. Dat mocht niet op school want daar werd je leeslui van volgens de toenmalige onderwijskundige wijsheid. Gelukkig mocht ik ze thuis wel lezen zodat mijn vader me dan weer eens aanmoedigde om buiten te gaan voetballen. Het is dus ook nooit goed maar van onderdrukking was geen sprake. Ik ben ze blijven lezen tot ver in mijn studententijd en af en toe vergrijp ik me er nog wel eens aan. 
Tekeningen met tekst zoals die van Kelley vind ik beeldend gezien een zwaktebod tenzij die tekst zich beperkt tot een enkele duiding. Met uitwerpselen heb ik niks, nooit gehad ook. Vermoedelijk ben ik streng zindelijk opgevoed en werden mijn luiers op tijd verschoond.



Het hierboven afgebeelde schilderij bestaat uit een hoeveelheid spullen die me herinneren aan de knopendoos van mijn moeder. In mijn jeugd werd versleten of kapotte kleding door mijn moeder gerepareerd of versteld zodat het weer enige tijd gebruikt kon worden. Er was te weinig huishoudgeld om telkens nieuwe kleren te kopen.  Mijn moeder bewaarde daarom alle oude knopen, gespen, ritsen enz. in een oude blikken doos. Kelley heeft kennelijk van de inhoud van zo'n doos een schilderij gemaakt. Ik vind het een mooi voorbeeld van hergebruik van materiaal en dat het daarom ook navolging verdient. Voor degenen die ook zoiets willen maken voor thuis of op kantoor, Kelley heeft zo'n zelfde schilderij gemaakt maar dan van de sieraden die je vroeger bij je moeder in de la van het boudoir op de slaapkamer vond. 

Interessant is te lezen wat Joyce Roodnat in NRC Handelsblad ('Het Stedelijk biedt ons straatvuil - pijn is fijn', 3 en 4 januari 2013) over die schilderijen schreef: "Hij maakte mozaïeken met stopcontacten, scherven en duizenden valse-parelsieraden van de buurtparfumerie. En nee, dat oogt niet als uit de hand gelopen moederdagcadeaus. Die megalomane collages zijn net zo verwarrend als zijn narrige installaties en video's. Zijn werk zindert, maar niet van geluk. Een klein jaar geleden maakte Kelley zich van kant."

Naar ik aanneem een zelfportret van Kelly dat hij geplaatst heeft tussen portretten van knuffels. Beschouwde Kelley zichzelf als een  knuffel of zag hij knuffels als aan hem gelijk dus eigenlijk als mensen? (De reeks is niet compleet. Ik kon die helaas niet in zijn geheel op de foto krijgen)

Kelley pleegde dus op 56 jarige leeftijd zelfmoord. Waarom? In zijn overlijdensbericht in de NRC van 2 februari 2012 lees ik daar niets over, net zo min als in andere voorlichtende folders. Ik lees wel in dat bericht dat met hem 'een overweldigend talent is overleden' wat als volgt nader wordt toegelicht: "Kelley's carrière werd gevoed door het rebelse karakter van de punkrock en de kitscherige popcultuur. Hij stond bekend om de sculpturen en onorthodoxe objecten die hij in musea en galerieën neerzette. Zijn solo-tentoonstelling 'Catholic Tastes' in het Whitney Museum of American Art, waarin hij poppen, tekeningen en andere objecten samenvoegde, zette hem in 1993 op de kunstkaart." Ik ben Katholiek opgevoed maar ik herken in het werk van Kelley helemaal niets van Katholieke smaken. Zo zie je maar weer dat de een zijn wereld niet die van de ander is.

vrijdag 11 januari 2013

KERSTMAN AAN DE MUUR

Kerstman op zoek naar zingeving van de Kerstviering?

Ik ben opgegroeid met een kerststal onder een kerstboom. Eigenlijk meer een kerstgrot die mijn moeder handig maakte van speciaal grotpapier. Kerstboom en kerststal zijn samen een prachtig voorbeeld van een perfecte integratie van 2 culturen. De heidense kerstboom als feestelijk symbool van de dagen die weer langer gaan worden en de Christelijke kerststal als aankondiging van een nieuw begin met de geboorte van een mensenkind met een Goddelijke missie om ons te verlossen van het kwaad en de duisternis. Geen marketing bureau die zoiets ook maar in de verste verte had kunnen verzinnen.

De kersstal is een krachtig symbool voor een heleboel Christelijke opvattingen die nog steeds de basis zijn van onze cultuur. Het vertelt het verhaal van de eenvoudige moeder Maria die uitverkoren is om de moeder van de zoon van God te worden, aangekondigd door God zelve met hulp van een engel. Dat is wel even iets anders dan de Griekse en in hun voetspoor de Romeinse Goden die meestal vrouwen misleidden om aan hun Goddelijke trekken te komen.

Maria was getrouwd met Jozef. Samen vormden ze een eenvoudig gezin waarin Jozef als timmerman op eerlijke wijze de kost voor zijn gezin verdiende. Al was hij niet de vader van het kind waar zijn vrouw Maria zwanger van was, hij nam toch zijn verantwoordelijkheid voor haar en haar kind. Een indringende boodschap voor liefde en verantwoord vaderschap.

 'Bitte bei KOTZEN hineinknien' staat er bij de vrouwen wc deur in een Anwerps café. 
De boodschap van de kerststal is ook dat God zijn oog liet vallen op mensen die ondanks hun eenvoud en armoede toch een grote rol in de geschiedenis van de mensheid spelen. Een rol die zo groot is dat drie koningen van heel ver dure geschenken komen brengen aan de pas geborene. Een niet mis te verstane boodschap dat alle mensen voor God gelijk zijn. Vandaar dat in de Christelijke legendes veelvuldig sprake is van rijke zonen en koningsdochters die al hun geld en goed weggeven aan armen omdat ze beseffen dat voor God alleen telt wat je doet voor je naasten die je gelijken zijn. Een opvatting die tot op de dag van vandaag stand heeft gehouden, ook in een ontkerkelijkte samenleving.

De vrees van de toemalige machthebber koning Herodos voor het pas geboren koningskind uit eenvoudige ouders was zo groot dat hij daarvoor alle pasgeborenen uit het stadje Betlehem liet vermoorden. Vanwaar die vrees van een koning voor een pasgeborene? Ziehier een voorbeeld van de macht van de geest, de idee over de heersende politieke macht. Tot op de dag van vandaag geloven mensen daarin zoals we keer op keer kunnen zien op TV als groepen mensen zich geweldloos verzetten tegen onderdrukking en overheersing.

Kerstmis in de wachtzaal van een ziekenhuis.

De kerststal symboliseert in al zijn eenvoud een ommekeer in het denken van de plaats van de eenvoudige vrouw, man en kind in de wereld, de verhouding van God tot de mensen en de idee dat de geest uiteindelijk machtiger is dan welke aardse, materiële macht ook. Bovendien gaat er van de kersstal een grote troost uit voor elk gezin dat in moeilijke omstandigheden verkeert, materieel of geestelijk. En dan heb ik het nog niet eens over de belofte van vrede waarmee uiteraard op de eerste plaats geestelijke, innerlijke vrede wordt bedoeld.

Dit alles is voor mij als ongelovige de reden waarom ik elk jaar toch weer de kersstal bij de kerstboom zet. Daarmee krijgt kerstmis echt zin. Het is ook de reden waarom ik zo treurig wordt van tegen muren klimmende kerstmannen met cadeautjes op hun rug. Een symbool van niks die als modegril dan ook wel weer gauw uit het beeld zal verdwijnen. Niet voor niks proberen veel Hollywood films de kerstman op te tuigen als een man die het goede in ons wakker maakt, die kinderen beschermt tegen het kwade, huiselijke vrede brengt enz.. Een zoektocht naar de zingeving van kerstmis terwijl die al eeuwenlang vastligt in de kerststal, tenminste als je die wilt zien.

dinsdag 8 januari 2013

VEILING JANUARI 2013

PETRUS, Witte Vaas met Tulpen, Acryl en en Spuitverf op Karton (83,5 x 62,5 cm).
Nostalgie naar oude onbetaalbare Hollandsche meesters? Je houdt wel van een stukje retrokunst gecombineerd met een gerecycleerde lijst ? Met dit schilderij haal je dat allemaal in een keer in huis. Zo maar, om aan de muur te hangen en dat is meer dan je kunt zeggen van geld en aandelen. Bovendien, hand made, goedkoper en unieker kun je het niet krijgen. Ook niet bij de HEMA. Het is natuurlijk ook mooi om te geven aan een vriend of vriendin. Deze tulpen gaan langer mee dan van bloemist, marktkraam of tuincentrum. Het zijn duurzame tulpen.

Startbod: 50,- €

maandag 7 januari 2013

MR.HIGGS BOSON MEETS MR.BULLIT


Mr.Higgs Boson says: "Where are you going?"

Mr.Bullit says:"Mister Higgs Boson, I am going to kill a child in Newtown. And you, where are you going?"

Mr.Higgs Boson says: "I am going to disappear soon Mr. Bullit. Have a nice day!"

Mr. Bullit says: "You too Mr. Higgs Boson
A very short comic of PETRUS


zondag 6 januari 2013

DE NAAKTE WAARHEID

Xiong Jing (links) voert actie op internet tegen huiselijk geweld met een foto van haar waarop haar naakte bovenlichaam  is beschilderd met rode handen. Xiao Meinu beschouwt de druk op vrouwen om haar borsten te vergroten als een vorm van geweld. "Ik heb maar heel kleine borsten, maar ik ben trots op mijn lichaam", zegt Xiao Meinu wat in het Chinees 'mooi meisje' betekent. 

'De naakte waarheid', zo heet in China een internetcampagne tegen huiselijk geweld tegen vrouwen. '”Uit onderzoek uit 2011 blijkt dat achter de traditioneel gesloten deuren van Chinese families ruim 30% van de 550 miljoen Chinese vrouwen het slachtoffer zijn van geweld in het gezin. “Als modebladen blote modellen kunnen gebruiken om parfum te verkopen, waarom zouden wij dan niet onze lichamen mogen gebruiken om actie tegen een grove schending van onze mensenrechten te eisen? Het is de naakte waarheid dat het vrouwenlichaam in China een slagveld is”; zegt  webredactrice Xiong Jing van het nieuwe digitale blad “Vrouwenstemmen” op defensieve toon. De foto's van haar en haar twee vriendinnen hebben vanwege het vermeende pronografische karakter voor veel commotie gezorgd. De censuur probeert de foto's van internet te weren maar slaagt daar, zoals zo vaak bij onwelgevallige digitale publicaties, niet echt in.”

Reportage en foto's van Oscar Garschagen in NRC Handelsblad van zaterdag 29 december & zondag 30 december 2012