ROOMSE SEKS

Dit beeld van een mannelijk engeltje trof ik onder een kardinaalsgraf (te zien aan de afgebeelde kardinaalshoed) aan in de Basilica San Clemente te Rome. De kuise voile werkt erotiserend of ben ik nu oversekst? 

Seks en de Roomse Kerk is altijd een ongelukkige verbinding geweest. Ik heb nooit kunnen achterhalen waarom de RK Kerk zo verkrampt omging en nog steeds gaat met seks. Is het vanwege de dierlijke kant die aan seks nu eenmaal zit? Dan zou de RK Kerk ook grote moeite moeten hebben met eten want daar zitten ook dierlijke kanten aan en wat te denken van bijvoorbeeld oorlog en sport? Maar nee, het is altijd seks waar de RK Kerk mee zit.

Dat de RK Kerk de natuurwetten als uitgangspunt neemt, kan ik begrijpen maar daarmee geef je in deze tijd geen antwoord op problemen als kunstmatige bevruchting met spermadonors, overbevolking, de rechten van homo's en lesbiennes en zo kan ik nog wel even doorgaan. De natuurwet dat man en vrouw alleen maar seks behoren te hebben om kinderen te verwekken is vanwege de plezierige kanten die seks nu eenmaal heeft, nooit of nimmer in de geschiedenis van de mensheid strikt nageleefd. Waarom kan de RK Kerk dit eenvoudige beginsel niet aanvaarden en als uitgangspunt nemen voor een realistische benadering van seks in het dagelijkse leven?

Een schilderij van een Dominicaan, vermoedelijk pater Dominicus zelf de oprichter van de Dominicanen, in extase in handen van een naar ik meen vrouwelijke engel. Het schilderij hangt eveneens in de Basilica San Clemente.De pater is in een aanminnige erotische houding afgebeeld. In veel Roomse kerken in Rome kun je zulke beelden aantreffen. De ene keer wordt een engel als vrouw en de andere keer weer als man of kind afgebeeld.

Dat het iets te maken zou hebben met het celibataire leven van priesters, geloof ik ook niet. Door de eeuwen heen heeft de Roomse Kerk zelfs getrouwde pausen gehad. Ik weet dat paters met fatsoen en respect voor hun medemensen hun homofilie beleefd hebben. Dus de kerk mag bekend worden verondersteld met alles wat met seks te maken heeft. Toch blijft ze er verkrampt over doen met alle gevolgen van dien. Was de RK Kerk op dit punt realistischer geweest dan zouden de seksuele wantoestanden namelijk nooit zo zijn toegedekt zoals nu is gebeurd.

De RK kerkelijke opvoeders wisten wel dat het allemaal niet deugde wat sommige priesters en paters uithaalden met kinderen en ouderen maar ze wisten dan weer niet hoe ze daar als verantwoordelijke bisschoppen enz. binnen de kerk mee om moesten gaan. Te verkrampt, teveel de vinger naar het verleden en een kop in het zand beleid. Het wordt tijd dat het Vaticaan de deuren wagenwijd open zet zodat we elkaar op het punt van seks en samenleving, seks en kerk recht in de ogen kunnen kijken. Seks hoort bij het leven als wijn en brood bij de mis.

SAMSOM IN DE KNEL

Een digitaal bewerkt schilderij van Hyronimus Bosch door Petrus.

PvdA Staatssecretaris Jette Klijnsma van Sociale zaken zette gisteren de partijdiscussie over de strafbaarstelling van illegaliteit op scherp. Ik zag haar zeggen dat de PvdA moest kiezen voor behoud van het principe of voor een kabinetscrisis. Daarmee is politiek leider Samsom in de verkeerde hoek van de partijpolitieke ring terecht gekomen, namelijk de hoek waar de klappen vallen. Als het om principes gaat dan wordt het altijd moeilijk, héél moeilijk. Zeker in de PvdA waar van oudsher het Congres altijd wel ergens een streep in het zand wil trekken. Het tot hier en niet verder syndroom, vermoedelijk een erfenis van het verleden waarin iedereen die ook maar een beetje rook naar macht gewantrouwd werd.

Samsom dacht dat hij met zijn stoere houding met het principe van een man een man, een woord een woord het congres wel kon overtuigen. Maar zo werkt dat niet met principes. Het congres is van een ander principe, een principe dat meer pijn doet. Samsom zei wel dat het hem ook pijn deed maar straalde het niet uit. Zijn houding was die van de man die staat voor wat hij zegt en dat nu was de verkeerde boodschap aan het congres. Dat wil pijn zien bij zijn politieke leider en deemoed. Hij behoort te worstelen met het probleem, het congres plechtig beloven er samen met de coalitiepartner nog eens naar te kijken. In plaats van met zijn borst vooruit de trotse partijleider te spelen, had hij als het ware met gekromde rug voor het congres moeten staan.

Zijn Grote Voorganger en misschien ook wel Grote Voorbeeld Joop den Uyl was daar beter in. Die liet in zulke gevallen merken dat ook hem zo'n politieke compromis heel moeilijk afging, hem zelfs persoonlijk veel pijn deed. Hij beloofde zich nog eens extra in te spannen om het land te redden van de heilloze rechtse plannen. Den Uyl genoot ook niet van de macht. Hij leed onder de macht. Maar Joop den Uyl was dan ook een calvinistisch socialist, een man met een missie in een wereld vol slechte bedoelingen. Samsom is de activist met macht op zoek naar resultaten in een harde maar ook pragmatische wereld.

Ik vrees dat Samsom met zijn optreden zijn eerste politieke krassen heeft opgelopen. Ze zijn nog niet politiek dodelijk tenminste als hij zich alsnog bekeert. Ik vermoed dat Klijnsma en andere fractieleden hem daar nu bij willen helpen. Hij zal op zijn woord aan de VVD moeten terugkomen en het gesprek moeten aangaan over het voor zijn partij principieel onaanvaardbare voorstel tot strafbaarstelling van de illegaliteit. Hij zal moeten buigen voor zijn partij anders zal hij nog zwaarder beschadigd raken, zo zwaar dat het niet meer te repareren is.

Ik denk dat hij, noch zijn partij, noch zijn fractie enig idee hebben waartoe nieuwe onderhandelingen met de VVD op dit punt uiteindelijk toe zullen leiden. Het is een immaterieel punt dat niet met geld is op te lossen. Moeten er nieuwe migratiewetten komen, wordt illegaliteit gedoogd zoals nu gewoonte is, worden de procedures voor asielaanvragen veranderd, komt er een migratierechter of komt de VVD met iets geheel nieuws op een ander beleidsterrein? Geen idee, maar je kunt ervan verzekerd zijn dat bij de VVD heel goed wordt nagedacht over de prijs die de PvdA voor zijn principe zal moeten betalen. Wie weet wordt dat het begin van het einde van het kabinet en van Samsom. Worden het toch nog Italiaanse toestanden in Nederland.  

ROOMSE POPPENKAST

Toen ik bovenstaande ansichtkaart van de nieuwe Paus in Rome zag, viel mij direct het woord poppenkast te binnen. De Paus als Jan Klaassen achter het gordijntje die naar ons kleuters op het bankje voor de poppenkast zwaait in afwachting wat hij nu weer voor avonturen zou gaan beleven met zijn Katrien, Pietje de Dood en de politieman. Er zou wel weer flink geknuppeld worden. Bij Jan Klaassen ging het er immers nooit fijntjes aan toe. Pietje de Dood werd aan het slot altijd door Jan weg geknuppeld en daarna voor de zekerheid in een zak gedaan. De zaken lagen toen helder. Of dat nu ook nog zo is met al die opvoedkundige subtiliteiten, betwijfel ik. Kleuter zijn moet tegenwoordig veel ingewikkelder zijn dan vroeger, maar dat terzijde.

Is het erg dat het pausschap en godsdienst in het algemeen veel weg heeft van een poppenkast? Voor Maarten van Rossum, om nu maar eens iemand van de intellectuele scene van Nederland te noemen, vast wel. Hij noemde gisterenavond aan de nationale borreltafel van P&W de abdicatie van koningin Beatrix en de inhuldiging van Koning Willem Alexander immers ook minachtend een poppenkast. Natuurlijk zijn Paus en Koningschap een poppenkast, maar is dat erg en moet je er wel minachtend over doen?

Ik denk het niet. Neem nu Maarten van Rossum zelf. Zijn gebrek aan levensvreugde, zijn allergische reacties op alles wat symbolisch is en met gevoelens te maken heeft, zijn gebrek aan inlevingsvermogen en zijn overwaardering van intellectuele efficiency maken hem tot een verlamde zwartkijker die zelfs nog te lui is om te getuigen voor het weinige waar hij nog wel voor staat. Met zo iemand een door de NRC georganiseerde reis door Amerika te maken, lijkt me eerder een vorm van geestelijke zelfmoord dan leerzaam.

Maarten van Rossum is wat mij betreft het voorbeeld van de tot onmacht verdoemde intellectueel bij gebrek aan gevoel voor die poppenkast. Het dringt niet tot hen door dat mensen de poppenkast van Paus en Koning nodig hebben om zich staande te kunnen houden in de wereld. Hoe anders moeten zij hun verbondenheid met hun medemensen beleven? Niet iedereen is het gegeven om in de vaak vijandige wereld overeind te blijven als eenzame wolf uitsluitend vertrouwend op de superieuriteit van zijn intellect.

Mensen hebben elkaar nodig. Dat begint al bij onze geboorte. Het eerste wat we leren is voedsel te delen (caritas heet dat in de Roomse kerk) en een gemeenschappelijke taal te spreken. Die gedeelde basis blijft ons hele leven bij ons. Hoe we ons ook individueel ontwikkelen,  de behoefte om ergens bij te horen blijft ons hele leven bij ons. Om dat gedeelde leven te bevestigen heb je af en toe poppenkast of deftiger gezegd rituelen nodig, je eigen nationale, regionale, dorpse of stedelijke poppenkast. Dat geeft houvast en rust in een toch al woelige en soms gevaarlijke wereld. Dus is het al met al maar goed dat er poppenkast is anders zou ons geestelijk en gevoelsleven verdorren en daar wordt je niet vrolijk van zoals je bij van Rossum kunt zien.

TROUW AAN DE KONING

Koning Willem Alexander (een digitale fotomontage van Petrus)

Als ik vandaag volksvertegenwoordiger en dus lid van de Staten Generaal was geweest zou ik dan trouw aan Koning Willem Alexander beloofd hebben of gezworen? Ik las dat 16 Statenleden dat geweigerd hebben. Wim Voermans, hoogleraar Staatsrecht in Leiden, geeft hun gelijk want staatsrechterlijk deugt het niet. Volgens de Grondwet hoeft het niet én het is niet modern (past niet meer in deze tijd) want het zou de handelingsvrijheid van de volksvertegenwoordigers beperken. Voermans beschouwt een dergelijke eed als een persoonlijke verbintenis en dat mag niet want een volksvertegenwoordiger doet zijn werk zonder last. (zie: De Grondwet zegt niets over eed aan de Koning, Trouw 16/2/2013)

Maar volksvertegenwoordiger hebben wel degelijk een last namelijk het volk of zo je wil het vertegenwoordigen van het algemeen belang. Dat is een grotere last dan menig kamerlid aan kan. Het is een zware last die je naar eer en geweten dient in te vullen. Het kan geen kwaad als volksvertegenwoordigers beloven of zweren dat ze ondanks alles trouw zullen blijven aan het volk als ze hun functie aanvaarden. In feite dient iedere ambtsdrager dat te doen zodat we hem of haar er ook altijd weer op kunnen aanspreken.

In deze tijd van opgeblazen ego's, helaas ook onder volksvertegenwoordigers, kan enige nederigheid geen kwaad door trouw te zweren aan het volk. Trouw die gepaard gaat met dienstbaarheid zoals Willem Alexander bij de inhuldiging van zijn koningschap benadrukte. Aan die dienstbaarheid mankeert in deze moderne tijd 'van allemaal gelijk iedereen even rijk' nog wel eens wat. Sommigen gaan zelfs zo ver te denken dat dienstbaarheid aan hun eigen portemonnee gelijk staat aan dienstbaarheid aan het volk. De volksmond spreekt dan van zakkenvullers.

Maar hoe zweer je trouw aan zoiets ongrijpbaars als het volk? Om dat op te lossen hebben we symbolen uitgevonden zoals een vlag en een volkslied om er maar 2 te noemen. Nu kun je trouw aan een vlag zweren, wat ook wel gebeurt in veel landen, maar een vlag zegt niks terug. Het is een levensloos ding. Een koning symboliseert ook de eenheid van een volk. Koning Willem Aleander heeft te kennen gegeven zijn koningsschap met die intentie te willen invullen. Welnu, dan kan het ook geen kwaad om aan zo een Koning trouw te beloven.

Het gaat dus helemaal niet om een persoonlijke verbintenis zoals Voermans schrijft maar om een symbolische verbintenis met het hele volk. Zo bezien is trouw beloven of zweren aan de Koning dus geen last maar een bevestiging van je functie als volksvertegenwoordiger. Samen met de koning verplicht je je trouw te zijn aan het volk en het te dienen. Dat Voermans zulks niet vat begrijp ik niet. Misschien het gevolg van een zekere bedrijfsblindheid, de man is immers een soort schriftgeleerde en die nemen alles nogal letterlijk of een gebrek aan gevoel voor symboliek? Hij zal dan waarschijnlijk ook niks hebben met het dragen van een trouwring of zwarte kleding in een rouwperiode. Misschien heeft hij er ook geen moeite mee om de vlag en het volkslied af te schaffen behalve als het geschreven staat dat het zo hoort.

Als ik volksvertegenwoordiger was geweest bij de inhuldiging van koning Willem Alexander zou ik hem dus trouw gezworen hebben. Gezworen en niet beloofd. Niet dat ik zo gelovig ben maar door God als hulp aan te roepen geef ik ook meteen te kennen dat ik vrees wel eens tekort te kunnen schieten, ook al doe ik nog zo mijn best. Ook dat is een vorm van nederigheid die niet meer past bij deze tijd maar die geen kwaad kan als je ziet wat moderne ijdelheid kan aanrichten.

ELEMENTEN VOOR EEN NEDERLANDS LANDSCHAP

Petrus, Elementen voor een Nederlands Landschap, acrylverf en potlood op papier, 55x75 cm