DE NIEUWE ITALIAANSE HELDEN

"Opdat het vaderland leve, sterf je vandaag, 1940-1948,  Verbania, Italië, juni 2013

HET HUIS VAN BEATRIX

Jan Althoven sprak namens de Rijskgebouwendienst Directeur van Paleis Soestdijk de genodigden, voornamelijk kunstenaars die de tentoongestelde werken hebben gemaakt, toe. 

Als deelnemend kunstenaar was ik te gast bij de opening van de Tentoonstelling 'BEELD VAN BEATRIX'. Zoals de website van paleis Soestdijk vermeldt “is de succesvolle expositie van Paleis Het Loo nu in Paleis Soestdijk van 12 juli t/m 1 september 2013.” Tijdens de opening vermeldde Jan Altenburg namens de Rijksgebouwendienst directeur van Paleis Soestdijk dat er meer dan 150.000 bezoekers zijn geweest voor de tentoonstelling in het Museum Paleis Het Loo. Later hoorde ik terloops dat het er bijna 200.000 zijn geweest. Ik heb er geen verstand van maar het lijkt me een respectabel aantal. De verwachtingen zijn dus voor Paleis Soestdijk hoog gespannen.

Er was toepasselijk gebak met koffie. Nederlandser kan het haast niet.

Als kunstenaars-deelnemers kregen we de gelegenheid om de tentoonstelling als eersten op ons gemak te bezichtigen. Was de tentoonstelling in Paleis Het Loo in een zaal geconcentreerd, in paleis Soestdijk is gekozen voor een spreiding van de tentoonstelling door het hele gebouw. Door de tentoonstelling te volgen, zie je meteen ook de andere zalen en kamers van het paleis waar de voormalige koningin Beatrix haar jeugd heeft doorgebracht. Jan Altenburg merkte bij zijn openingstoespraak op dat met de komst van de tentoonstelling Beatrix weer een beetje thuis is gekomen.

De catering van de Oranjerie bij paleis Soestdijk was uitstekend.

Toevallig ben ik een tijdje geleden op bezoek geweest in het paleis Schonbrünn in Wenen. Net als dat van Versaille is dat paleis een monument van macht, pracht en praal. De bezoeker moest en moet vooral onder de indruk komen van de macht en rijkdom van de bewoners: teveel goud, teveel lusters, teveel spiegels, teveel ornamenten. Van alles teveel. Paleis Soestdijk is vergeleken met deze ostentatieve paleizen een toonbeeld van eenvoud. Het mag de naam paleis maar net hebben. Het heeft meer weg van een groot uitgevallen villa, een huis van een oude, rijke en traditionele familie. Maar zelfs vergeleken met menig Engels landhuis doet paleis Soestdijk bescheiden aan.

Marieke Spliethoff, Conservator van Het Loo, was er uiteraard ook bij.

De tentoonstelling is aardig om te zien. Het is al vaker gezegd maar daarom niet minder waar. De tentoonstelling geeft een overzicht van hoe de voormalige koningin onder het Nederlandse volk leeft maar ook van de verscheidenheid aan kunstvormen en creatieve verbeelding van Nederlandse kunstenaars. Zoals het bij Nederland en Nederlanders past geen hoogdravende kunst maar 'down to earth' waarbij het accent ligt op de emoties die Beatrix uitstraalde ondanks haar toch overwegend protocollaire rol die zij nu eenmaal als koningin moest spelen. Sommigen zeggen dat zo'n rol niet meer van deze tijd is. Dat zou kunnen maar Beatrix heeft een leven lang bewezen dat het wel kan en dat is lovenswaardig en bewonderingswaardig.

Beatrix als prinses was wat je toen een MMS meisje zou kunnen noemen. De foto geeft een tijdsbeeld uit de periode dat Beatrix opgroeide in Paleis Soestdijk als lid van een middelgroot gezin.

Daarmee is de tentoonstelling alleszins een bezoek waard. Ik wens Jan Altenburg met zijn staf dan ook alle succes met de tentoonstelling. De NOS verdient complimenten voor het initiatief dat zij genomen hebben ter viering van de 75^ste verjaardag van Beatrix. Een initiatief dat nog maar eens aantoont dat Beatrix leeft onder het Nederlandse volk. Mooi toch!

De voormalige koningin lacht, blij dat ze weer terug is in paleis Soestdijk. (Schilderij van Ton Lempers)

EL REVOLUCIONARIO

El Revolucionario, a digital photocompsoition of Petrus.

DE ONSTERFELIJK BELACHELIJKE GENERATIE

Rosanne is van deze generatie. Ik ben van de oude generatie. Mijn tijd zit erop. De zaken gaan mij niet meer aan. Er rest me niet veel anders dan af en toe nog eens terug te kijken. Niet sentimenteel of nostalgisch maar nuchter. Zo kun je je terecht afvragen waar was dat gedoe van mijn generatie (jaren 70 en 80 vorige eeuw) nou goed voor: protestmarsen en demonstraties, ludieke maar ook grimmige acties, love-ins en muziek festivals, de gezagsdragers belachelijk maken, uitdagen en aan de kant zetten. Wat heeft het uiteindelijk allemaal uitgehaald?

NRC Columniste Rosanne Hertzberger formuleert het scherp. “Er was iets grondig mis met dat stelletje hooligans die in de jaren zeventig en tachtig hun agressie vrij lieten vloeien. Eindeloos mochten ze studeren, en als er na de studie niets te vinden was bij het arbeidsbureau mochten ze linea recht doorlopen richting sociale dienst. En toch werd er aan de lopende band geprotesteerd. Alles was reden voor een rel: een koninklijk huwelijk, of toen er een metrolijn werd aangelegd onder de Nieuwmarkt en daarbij een paar huizen werden verwijderd. Bij het ontruimen van een paar kraakpanden in de Amsterdamse binnenstad moesten op een bepaald moment tanks worden ingezet. Tanks! Die generatie heeft zich onsterfelijk belachelijk gemaakt.”

Tja, in Amsterdam zijn de ludieke provo acties, het kabouter wezen met z'n Oranje Vrijstaat en het studentenprotest uitgelopen op een grimmige krakersbeweging, verzet tegen stedelijke aanpassingen en verongelijkte revolte tegen gezagsdragers. Waarom? Geen idee. Ik ben geen Amsterdammer maar dat politiek gekleurde verzet heeft mij nooit aangesproken. Ik was teleurgesteld dat de creatieve provo en kabouterbeweging op zulk egocentrisch politiek geklets uitdraaide.

Voor de rest laat het betoog van Rosanne over deze generatie zich kort samenvatten als 'geld zat en toch protesteren en dat is belachelijk'. Eigenlijk een treurig opmerking want daaruit blijkt dat volgens Rosanne geld de enige drijfveer zou zijn voor mensen voor protest en rebellie is. Dat is een beetje kortzichtig en getuigt van een een-dimensionale kijk op de mensen. Ik geef toe dat dat veel mensen hun idealen inruilen voor geld maar er zijn gelukkig ook nog altijd mensen die aan hun idealen vasthouden. Hoe dan ook, toen was er inderdaad zowat een hele generatie die idealen belangrijker vond dat geld.

Dat heeft helaas niet al te lang geduurd zoals ik hierboven al opmerk naar aanleiding van Amsterdam. Luciditeit maakte plaats voor keiharde klasse analyse met als leerstuk de noodzaak van een bondgenootschap tussen studenten en arbeiders. De studenten bekeerden zich tot links sektarische partijen als KEN, MLS, PSP en niet te vergeten de aloude Communistische partij Nederland. Verwarring tussen ideaal en ideologie alom. Daar is inderdaad niet veel goeds uit voort gekomen (veel gedogen, geleuter over gelijkheid en vrijheid enz.) en gelukkig hebben een aantal vooraanstaande helden uit die tijd hun vergissing intussen volmondig toegegeven.

Dat er toen geld zat was, is natuurlijk zwaar overdreven door Rosanne. Het gros van de studenten kreeg renteloze voorschotten, extra kinderbijslag via het ouderlijk huis of helemaal niks als het inkomen van de ouders onder de hogere belastingtarieven viel. Je kon weliswaar zo lang je wilde studeren maar je moest het wel zelf betalen. Dat was dus alleen weggelegd voor rijke luis kinderen of ouders die krom wilden liggen voor hun moeizaam studerend kind. Je kon op een gegeven moment ook een huwelijkse renteloze lening krijgen als gehuwd student. Die moest je echt wel terugbetalen.

Maar voor veel studenten was dit inderdaad allemaal niet genoeg. Er moest meer gelijkheid komen. Daaruit ontstond het dwaze idee van studieloon. Iedereen 400 gulden was toen de leus. De inzet was het inkomen van studenten los te koppelen van de ouders en zo de 'vrije student' als voorloper van de bevrijde mens te scheppen. Een heel sympathieke gedachte maar uiteindelijk onverstandig. Waarom zouden ouders niet ook verantwoordelijkheid dragen voor de financiering van de studie van hun zoon, hoe groot of klein hun bijdrage ook is? Het gehele idee is langs de weg van de gratis OV kaart dan ook uiteindelijk een zachte dood gestorven maar heeft wel tot op de dag van vandaag tot gevolg dat ouders en hun kinderen nog steeds niet gewend zijn aan gedeelde verantwoordelijkheid.

PRINS FILIP WORDT KONING PHILIPPE

Herman de Croo is een typisch voorbeeld van een lid van de traditionele politieke elite van België: liberaal, royalist en Belgicist. Hij is al sinds 1968 ononderbroken lid van het parlement. Hij heeft tientallen onderscheidingen ontvangen wat hem er ongetwijfeld van overtuigt dat hij van onschatbare waarde was en is voor België. (een digitale fotocollage van Petrus)

De eerste PR fout van het Belgische Koningshuis is al binnen. Prins Filip wordt Koning Philippe terwijl zijn geboortenaam Filip is. Een Vlaamse naam terzijde geschoven door een Franse naam. Hoe dom kun je als koningshuis zijn, tenzij de nieuwe koning er al rekening mee houdt dat hij zal eindigen als Koning Philippe van Wallonië? Veel Vlamingen moeten nu al niks hebben van het Belgische Koningshuis. Deze naamsverandering, een subtiele stoot onder de Vlaamstalige gordel, kan het alleen maar erger maken.

Het heet dat de prins houterig en stijf is. Zeker, dat kun je op menig filmpje zien. Slim zou hij ook niet zijn. Ooit heeft een of andere professor belast met zijn opleiding publiekelijk gezegd dat hij het niet kan. Sindsdien is hij de prins die het niet kan, een imago waar hij zich na al die jaren van voorbereiding niet los van heeft kunnen maken. Zijn taalvaardigheid is traag en bij tijd en wijle kinderachtig. Het gevolg van een gebrek aan voldoende Nederlandstaligheid maar ook omdat hij vaak geen goed en snel antwoord weet te geven op vragen.

In dat opzicht is de prins het slachtoffer van de cultuur van de Belgische Hofhouding. Wist zijn vader Koning Albert II met zijn charme en snedigheid nog aan die verkrampte cultuur te ontsnappen, zijn zoon Filip lukt dat helemaal niet. Het gebrek aan zelfvertrouwen maakt het allemaal nog erger. Hij hakkelt, aarzelt en kan niet vrij uit in de cameralens kijken. Zo maakte zijn verzekering dat hij goed voorbereid aan het koningschap begint, de twijfel nog groter. Wat zeker moest klinken, klonk onzeker versterkt door een aarzelende lichaamstaal.

Waarschijnlijk speelt hem hierbij ook nog eens de opvoeding door zijn oom, voormalig Koning Boudewijn, parten. Die had het geluk dat hij koning kon zijn in de tijd dat België alsmaar welvarender werd. Er was geld genoeg om iedereen, Vlamigen en Walen, tevreden te houden. Het was de gouden tijd van de Gewesten en de Autonome Regio's waardoor zowat elke politicus van enige betekenis op een gegeven moment wel minister, onderminister of een of andere goed betaalde overheidsfunctie kon krijgen. Een loodzwaar landsbestuur zowel financieel als politiek. En hoewel Koning Boudewijn geen moderne koning was, kon hij zich dank zij de groeiende rijkdom in vooral Vlaanderen staande houden.

Maar zijn moraal ging bijna terug tot de tijd dat Spanje het nog te vertellen had in de Lage Landen. Hij zou een waardig opvolger zijn geweest van Philips II, maar dan wel met minder geweld en machtsvertoon. Mede dank zij zijn Spaanse vrouw Koningin Fabiola bleef hij vast zitten in een verkrampt Katholicisme. Hij trad ooit voor een dag af als Koning zodat hij de intussen aangenomen abortuswet niet hoefde te ondertekenen. Het feit dat het koningspaar geen kinderen kon krijgen, zou daarbij een rol hebben kunnen spelen maar het blijft natuurlijk een gênante vertoning. Beter was geweest dat hij toen helemaal was afgetreden in overleg met zijn broer. Prins Filip heeft een tik van de molen van zijn oom mee gekregen, zo is toch de indruk.

Ik weet niet of deze arme Koning Boudewijn en oom van Filip ooit heeft overwogen om af te treden rond het abortus incident. Als dat al het geval moge geweest zijn dan zou de Belgische politieke elite daar zeker een stokje voor gestoken hebben. Die elite heeft stevig de touwtjes in handen van de traditionele politieke partijen en verdedigt zich met hand en tand tegen elke aanval op haar positie met de overtuiging dat alleen zij en niemand anders België voor rampspoeden kunnen behoeden. Ze beschouwen zich als de enige echte bestuurders van het land. De zonen van deze gevestigde politieke families als De Croo, Dehaene, Tobback enz. nemen nu schaamteloos het stokje van de politieke macht van hun vaders over.

Geen van hen waagt zich kritisch, laat staan negatief over de nieuwe Koning Philippe uit te laten. Integendeel, als echte livreiers (met dank aan Toon Hermans) buigen ze zich in alle mogelijke standen om de nieuwe koning te vleien. Hier en daar zijn er enkelingen die zich voorzichtig kritisch uitlaten, maar alleen de oppositiepartijen Vlaams Belang en NV-A laten zich onverholen kritisch uit over koningschap en koning. Geen wonder, die beide partijen met Vlaams Belang voorop, willen immers dat Vlaanderen uiteindelijk een onafhankelijke republiek wordt. Voor de huidige politieke elite een schrikbeeld en een nachtmerrie, voor de nieuwe politieke elite een droom die maar niet snel genoeg kan uitkomen.

LA DOLCE VITA

La Dolce Vita, Gravellona, Italië, 17 juni 2013

PRIVACY IS HANDEL

Er wordt de laatste dagen veel geschreven over privacy. Alsof dat nog zou bestaan. Vergeet het maar. Het grootste en meest gelezen tijdschrift van Nederland heet 'Privé'. Bekende Nederlanders doen daarin hun best om zich geestelijk en lichamelijk zo bloot mogelijk te geven. De grootste krant van Nederland sponsort dat blad en doet zelf even hard mee. Programma's waarin je letterlijk je hele hebben en houden geestelijk en lichamelijk kunt uitstallen zoals Big Brother en Oh Oh Cherso trekken miljoenen kijkers. Dat wordt ondersteund met pseudo intellectuele smoezen. Ondertussen kassa voor de makers.

Internationaal is het al net zo. Megasterren doen er gretig aan mee. Madonna liet zich ooit een tijd dag en nacht filmen met als resultaat een zogenaamde documentaire. Paris Hilton slaagt er in om van haar privé leven een wereldwijde soap te maken. Met de iPhone en Twitter bedienen de megasterren en andere would be grootheden hun fans met allerlei details uit hun privéleven.

Privacy betekent kassa voor degenen die bereid zijn hun privacy inleveren en natuurlijk voor degenen die het faciliteren. Privacy was al gecommercialiseerd, nog voordat Google, Facebook en andere sociale media netwerken informatie over hun klanten begonnen te verkopen. Eigenlijk zijn die nog bescheiden met hun commercialisering van gegevens over hun klanten vergeleken met wat sterren zelf op internet, iPhone en Twitter zetten.

De tijd van de soft erotische foto's uit de glorietijd van de Hollywoodsterren is achterhaald door internet. Internet heeft het in alle opzichten vervolmaakt. Dank zij internet is de verkoop van Privacy nog lucratiever geworden. Je er tegen verzetten is zo goed als zinloos. Degenen die niet mee willen doen hebben het moeilijk.

Voor al degenen die een functie van betekenis hebben in een openbare, publieke instelling heeft, zal dat niet kunnen. De democratische transparantie eist dat de media alles moeten weten uit naam van het publiek. Daar kun je weinig tegen doen. Er zijn sterren of publieke figuren die hun privé leven buiten beeld willen houden maar dat lukt zelden. Integendeel, hoe minder ze in beeld willen zijn, hoe meer ze worden gevolgd. Lady Di is er uiteindelijk dodelijk slachtoffer van geworden.