NEW MINIMALISM (V)

New Minimalism Number 9, Metrostation Heizel, Brussels, October 2013

New Minimalism, Metrostation Heizel, Brussels, October 2013

BLACK MAGIC

Petrus, Black Magic, acyl en potlood op mdf paneel, 82 x 82 cm

Hebben jullie Joost Zwagerman toevallig ook gezien in het TV programma De Wereld Draait Door waar hij vertelt over het Zwarte Vierkant van Malevich? Het hangt op een tentoonstelling in het Stedelijk Museum van Amsterdam. Hij sprak erover als was het een geloofskwestie, zo enthousiast en overtuigd. Gerard Reve zei het al, alle kunst is religie. Malevich had dat blijkbaar ook door en hing zijn Zwarte Vierkant indertijd op een door hem georganiseerde tentoonstelling, op als een Russisch icoon: schuin boven in de hoek. Hij is niet zo ver gegaan dat hij er kaarsjes voor heeft aangestoken. Dat had natuurlijk ook nog gekund.

Sindsdien is in West Europa religie zo goed als uit het openbare leven verdwenen. Alles wijst erop dat de kunst daarvoor in de plaats is gekomen. Zo ver was Malevich toen nog niet en Rusland zeker niet. Ook nu na 70 jaar Communisme is Rusland nog altijd een gelovige natie. Voormalig President Jeltsin wist dat maar al te goed en liet daarom de Kathedraal van Christus De Verlosser in Moskou, eerst met de grond gelijk gemaakt door vadertje Stalin (notabene ooit seminarist geweest ), helemaal opnieuw opbouwen alsof er niks was gebeurd. Ook Poetin weet maar al te goed hoe religieus het Russiche volk nog is en verschijnt daarom af en toe in het openbaar met deze of gene Orthodoxe patriarch. Lieve koekjes bakken met het volk.

Malevich beweerde dat met zijn Zwarte Vierkant de kunst weer terug was bij de bron, bij het begin van alles. God zelve, zei Zwagerman in de uitzending. Hierna zou het afgelopen zijn met elke niet abstracte verbeelding van de mens. Wat ooit met rotstekeningen was begonnen, eindigde in een Zwart Vierkant. Wat kon hij hierna nog schilderen? Een wit vierkant op een wit vlak, een zwart kruis op een wit vlak? Hij deed het allemaal maar het bleven varianten op hetzelfde thema. Of hij werd het thema beu of hij geloofde zijn eigen verhaal niet meer, maar hij begon na enige tijd toch maar weer figuren te schilderen. Abstract figuratieve figuren, herkenbaar Russisch.

Intussen was zijn Zwarte Vierkant in de nieuwe religie van de kunst alsnog heilig verklaard. Het schilderij wordt beschouwd als het begin van alle abstracte kunst van onze moderne tijd. Daarmee werd Malevich zelf natuurlijk ook een beetje een heilige en dus organiseert het Stedelijk een eerbetoon aan hem. Ik bedoel dat niet cynisch of afkeurend. Integendeel, het verbaast me hoe snel kunst -in de breedste zin van het woord – het geestelijke gat heeft opgevuld dat ontstaan is met het verdwijnen van religie. Blijkbaar hebben mensen behoefte aan geestelijk leven. De kerk heeft in onze samenleving daartoe afgedaan en nu bekeren we ons massaal tot de kunst. Kunst die vroeger notabene in dienst stond van kerk en geloof. Het kan verkeren.

Mensen kunnen het dus niet laten. Er is blijkbaar meer tussen hemel en aarde dan materie. Geen wonder, want we hebben nu eenmaal de mogelijkheid van een geestelijk leven in onze bovenkamer. De een doet er weliswaar meer mee dan de ander, maar iedereen heeft het. Zodoende begeven we ons massaal naar musea en tentoonstellingen. Onze geest dorst naar inzicht en dus zijn we op zoek. Op zoek naar een geestelijk leven via de kunsten. De echte kunsten, kunst die enige geestelijke inspanning vergt. Alle andere kunst is decor en vermaak. Heel legitiem maar niet geestelijk.

PVDA WIL GEEN GELUIDSOVERLAST VAN JSF

Een spotprent van Petrus

NEW MINIMALISM (IV)

Petrus, New Minimalism Number 7, European District, Brussels

New Minimalism Number 8, European District, Brussels

KUNST VERKOPEN

Petrus, 'De sokken van Youp van 't Hek', print op A3 formaat, museumkwaliteit papier of op canvas, € 50,-

Waarom elke maand een kunstwerkje veilen, zullen trouwe lezers van deze nieuwsbrief en van mijn blog zich afvragen? Daar zijn 2 redenen voor.

Ten eerste maak je kunst niet alleen voor jezelf. Je hoopt dat anderen er ook iets aan hebben of mee kunnen doen. Dat ze er door ontroerd worden, er schoonheid in ontdekken, op een andere manier naar de dingen laat kijken, zich te verzoenen met het leven of de dood, troost te vinden en nog veel meer.Ten tweede kun je niet alles wat je maakt op blijven slaan. Dat vreet ruimte en die is ook maar beperkt.

Maar waarom geef je dan niet af en toe wat weg, zullen dezelfde trouwe lezers vragen? Dat kan natuurlijk altijd en ik doe dat ook wel eens. Maar alleen als ik zeker weet dat de ontvanger het ook echt waardeert. Anders heeft het geen zin. Een andere manier om daar achter te komen is er wat geld voor te vragen, hoe bescheiden ook. Geld is dan een uiting van waardering. Dat hoeft geen grootse waardering te zijn in de vorm van veel geld. Dat is nergens voor nodig.

De waardebepaling van kunst is altijd een moeilijke zaak. Niemand die het echt weet. Arbeidsuren en materiaal volstaan niet. Hoe meet je de waarde van een roman waaraan jaren is gewerkt of een muziekstuk? Niemand die het weet. Het blijft natte vinger werk. Door een kunstwerk aan te bieden voor een minimumprijs, krijgt de koper de gelegenheid om zelf op basis van eigen smaak, oordeel en inzicht de waarde van het aangeboden kunstwerk te bepalen. Als verkoper kan ik daar vrede mee hebben. De koper uit zijn waardering voor je geesteskind en daardoor heb je toch enige garantie dat je geesteskind in goede handen is. Want ook dat moet gezegd worden. Kunstwerken zijn geesteskinderen van de kunstenaar en daar kun je niet slordig mee omgaan, niet als maker maar ook niet als koper.