PROYECTO COSTA RICA 1977-1979 (parte 10)

Meisje in raam, Finca San Luis, Hotel, Guanacaste,1977

Moeder met kind, Finca San Luis, Hotel, Guanacaste, 1977

HOE KATHOLIEK IS VOETBAL?

Overzicht van Chichén Itza, de Maya stad in de Mexicaanse staat Yucatàn. Het begin van de stad gaat terug tot 400 voor Christus en eindigde ergens rond 1000 na Christus; Bovenstaande foto geeft een overzicht van de stad met zijn imposante piramide-achtige tempels en gebouwen. Op de voorgrond links het speelveld met links en rechts tribunes voor de toeschouwers van het balspel. Het groepje mensen tussen de 2 tribunes geeft een idee van de omvang van het veld en het stadion. (foto: diny van der heijden)

Elke week van het voetbalseizoen, vaak op zondag, de dag die altijd al gereserveerd was voor een religieuze dienst in onze contreien, vinden er voetbalhoogmissen plaats. Maar geen zo hoog als die van het wereldkampioenschap. Gelovigen stromen van alle hoeken uit de wereld toe zoals dat gelovigen ook regelmatig doen naar het Vaticaan, Mekka, de Ganges en allerlei andere heilige plekken met of zonder tempels. De Roomse – Argentijnse -Paus verklaarde onlangs publiekelijk dat hij even in staat van oorlog was met zijn Zwitserse Garde toen de Zwitsers moesten voetballen tegen de Argentijnen.

Tot zover de oppervlakkige vergelijkingen want er is meer. Om te beginnen historisch. Voor de Maya's was een balspel dat enigszins te vergelijken zou zijn geweest met het huidige voetbal, een religieus spel. Het spel werd gespeeld in een soort stadion met een speelveld en aan weerskanten tribunes. De goal was een ring die aan de muren boven de spelers hingen zoals een basketbal net maar dan dwars op de muur. Twee teams kwamen tegen elkaar uit waarbij een bal door de ring gegooid moest worden om te scoren. De verliezers of de aanvoerder van de verliezers werd ritueel ter dood gebracht. Een offer aan de goden dat het spel had aangewezen?

Zover gaat het gelukkig in onze tijd niet al wenst fanatiek publiek soms vanaf de tribunes de dood van een tegenstander of van de scheidsrechter. Het is dus nog altijd een spel dat veel hartstocht opwekt. Dat moet bij de Maya's ook zo geweest zijn al was het maar vanwege het vooruitzicht op een mensenoffer. Nu hebben veel supporters er veel voor over om hun hartstocht tot het uiterst te beleven. Ze reizen hun clubhelden overal na in de wereld. Ze willen niks liever dan lijflijk aanwezig zijn bij hun hoogmis. Radio luisteren of TV kijken is voor hen niet genoeg.

Er bestaan verschillende versies over hoe het balspel gespeeld werd maar men is het erover eens dat de bal door een ring van de afmeting zoals hier afgebeeld, gegooid moest worden door de spelers. Het idee van het spel was dat de bal steeds in beweging bleef waarbij je niet je hele lichaam mocht gebruiken maar slechts je ellebogen en borst.(foto: diny van der heijden)

De komst van de grote TV schermen heeft de lijfelijke beleving voor degenen die om welke redenen dan ook hun clubhelden niet kunnen nareizen, weer enigszins mogelijk gemaakt. Je bent samen met mensen die al even hartstochtelijk het spel meebeleven en dat voelt goed. De collectieve begeestering compenseert blijkbaar de lijfelijke afwezigheid van het team. De fans krijgen tezamen de geest van het voetbal wat is te vergelijken met  de Heilige Geest die volgens de overlevering na de dood van Christus neerdaalde op zijn apostelen en hen zodanig begeesterde dat ze de wereld rond reisden om het geloof te preken.

Met z'n allen rond het Grote Scherm is tot op zekere hoogte te vergelijken met de katholieke mis waar Christus volgens de overlevering lijfelijk, dit wil zeggen, met lichaam en bloed aanwezig is maar dan in de gedaante van brood en wijn.

Elk ritueel heeft zijn eigen kledij, symbolen en liederen.

Het voetbalspel kan de fans net als het geloof de gelovigen verlossing brengen. Misschien geen verlossing van de dood maar dan toch een haast onaardse troost die het leven, al is het maar voor even, draaglijk maakt. Het lot van de dood op aarde draaglijk te maken, is dat ook niet het doel van elke godsdienst? Een tijdelijke verlossing, een verzoening met het aardse bestaan en uiteindelijk met de dood waarbij ook nog even geproefd kan worden aan de eeuwigheid.

Misschien is het voetbal als pseudo-godsdienst wel zo'n succes, omdat je daar meer dan in godsdiensten, die in de loop van de tijd veel aan geloofwaardigheid hebben verloren, je verlangen naar verlossing en bevrijding kunt bevredigen? Het magnifieke daarbij is ook nog dat het spel onvoorspelbaar blijft. De verrassing blijft daar. Je kunt er nog zo overtuigd in geloven, je helden op allerlei manieren vereren en er alles voor over hebben om ze te steunen en dan kan het nog altijd mis gaan. De club verliest in plaats van te winnen. Het lot besliste anders. Opnieuw is het leven onzeker geworden.

Is dat voor de ware voetbalclub liefhebber een reden om zijn club te laten vallen? Nee, hij of zij blijft bidden en hopen dat zijn club ooit weer uit de dood zal verrijzen, zal opstaan en de vijanden neerslaan om zo opnieuw verlossing te brengen en een beetje dichter bij de hemel. Trouw, eeuwige trouw kenmerkt de ware gelovige, desnoods tot aan de dood.

DUTCH-LAND 23

Marken, schilder en wasgoed, mei 2007

Marlen, souvenir verkoopster, mei 2007

ÖSTERREICH ANDERS GESEHEN 7

Christelijk landschap,Tauernradweg langs de Salzach, 9 juni 2014

geëlektrificeerd landschap, Tauernradweg langs de Salzach, 9 juni 2014

FLANDERS-LAND 14

Sprookjeshuis in de sneeuw, St. Jozef, Vlaams Brabant, 26 januari 2014

Huis met hijskraan en aanbouw in de sneeuw, St. Jozef, Vlaams Brabant, 26 januari 2014

TOON

'Toon', beschilderd oud ijzer. Hoogte 40 cm.

Toen mijn schoonvader overleed, al weer jaren geleden, kwamen we in zijn schuurtjes (hij was kolenboer geweest) heel veel oud gereedschap en oud ijzer tegen: zagen, moersleutels, engelse sleutels, grote en kleine hakmessen, sloten en sleutels, ijzeren platen en staven en wat al niet meer. Een ongelooflijke verzameling materiaal waarvan ik het jammer vond om het naar de oud ijzer handelaar af te voeren. Ik dacht dat ik er misschien ooit wel iets mee kon doen in de nieuwe creatieve fase van mijn leven. Oud materiaal opnieuw tot leven brengen, ook een mooie manier van herdenken.

Sinds ik het oude ijzer bewaar in een grote ijzeren kist die ik op straat had gevonden in Brussel, heb ik er met behulp van een lasser al wat aardige 'objets des arts' van gemaakt. Zo ook deze 'Toon', een klein monumentje voor 3 mensen die in mijn leven een rol gespeeld hebben. Ten eerste dus mijn schoonvader wiens oud ijzer ik gebruikt heb.

Ten tweede de naamgever van dit beeldje 'Toon'. Insiders weten dat daar Toon Hermans mee wordt bedoeld. Er is geen cabaretier, komiek of zanger die me zoveel lach en een traan, medemenselijkheid en warmte bezorgd heeft dan hij. Hij leerde mij pas goed inzien dat het tragische en komische dicht bij elkaar liggen, dat gewone mensen en dingen ook ongewoon kunnen zijn en dat we mededogen moeten hebben.

Ten derde is daar de Catalaanse schilder Miro met zijn kleuren en objecten. Een bezoek aan zijn museum Fundacio Joan Miro in Barcelona, ook al weer lang geleden, gaf mij een nieuwe beleving van creatieve vrijheid. Sindsdien kan ik de wereld telkens opnieuw met andere ogen bekijken en beleven.  

ÖSTERREICH ANDERS GESEHEN 6

Oostenrijks echtpaar pauzeert aan de Hintersee tijdens een zondagse wandeling in het National Park Tauern, 8 juni 2014

Saoudische familie bezoekt de Hintersee in het National Park Tauern, 8 juni 2014