vrijdag 15 juli 2016

COSTA RICA DAGBOEK 1977-1970, DEEL 43: DE STAKING 3

Moeder met 2 dochters in hun woning op de bananenplantage, februari 1979

In de vorige aflevering van mijn Costa Rica Dagboek  heb ik verteld over een staking op een bananenplantage van United Fruit in het zuiden van het land. De staking was bedoeld om druk te zetten op de CAO onderhandelingen met de werkgever, de van huis uit Noord Amerikaanse multinationale onderneming United Fruit. 

Zoon van de moeder hierboven die op de bananenplantage werkt, februari 1979

Op zich is het al heel wat dat er een CAO is en dat er over onderhandeld kan worden. In veel bedrijven in Midden of Zuid Amerika is geen Collectieve Arbeid Overeenkomst om de doodeenvoudige reden dat de werkgever die niet wil. Om een CAO te kunnen afsluiten, heb je een of meer vakbonden in het bedrijf nodig. De kunst van de werkgever is dus om te voorkomen dat er in het bedrijf een vakbond is.

Strijken op de veranda van de gezinswoning op de bananenplantage, februari 1979

Daar bestaan veel kunstjes voor. Je laat werknemers alvorens een contract te geven, een verklaring tekeningen dat ze geen lid zullen worden van een vakbond. Zo een verklaring is niet moeilijk te krijgen in landen met veel werkloosheid en in een bedrijf dat vergeleken met de rest toch redelijk betaald. Werknemers die toch een vakbond willen vormen, kun je dan weer op veel manieren het leven zuur maken en indien nodig ontslaan. 

Kinderen op het grote speelveld midden in het dorp op de bananenplantage, februari 1979

In landen waar de regering niets doet om vakbonden effectief te beschermen tegen dit soort kunstjes, hebben de werkgevers vrij spel. Helaas komt dit in Derde Wereld landen veel voor. Een van de oorzaken is bijvoorbeeld corruptie. Men koopt de verantwoordelijke politici om of als dat niet lukt de arbeidsinspectie. Die knijpen dus een oog toe als ze klachten uit het bedrijf krijgen. 

Fietsen op het speelveld met broertje voorop. Dorp op de bananenplantage van United Fruit, februari 1979

Maar goed, op deze plantage bestond wel een vakbond, nog wel van communistische snit. Bij de gewone werkman stelt dat communisme niet veel voor. Het is een soort folklore waar ze in geloven. Zo dachten veel bananenwerkers dat de arbeiders in Nederland allemaal uitgebuit worden omdat het een kapitalistisch land is. Sommigen vroegen me of in kapitalistische landen als bijvoorbeeld Nederland vrouwen vanwege armoede in de prostitutie werken? Als ik vroeg waar ze dit gehoord hadden, verwezen ze steevast naar Russische films die regelmatig op de plantage vertoond werden.

Potje koffie voor een staker op post, februari 1979

Dank zij die Russische propagandafilms kwam ik kinderen met namen tegen als Marx, Lenin en Joeri en dat in een land waar nog altijd veel kinderen Jezus (Jesus) of Heilige Geest (Espiritu Santo) heten . Joeri is overigens de voornaam van de eerste Russische kosmonaut Joeri Gagarin, die een een Spoetnik rond de aarde heeft gedraaid (1961). Voor de leiding is het lidmaatschap van de communistische partij natuurlijk geen folklore. Doordat de vakbond bij de Communistische partij hoort, kan invloed hebben op de vakbondsacties.

Twee vriendinnen op de bananenplantage, februari 1979

In Costa Rica stelde de Communistische partij Partido Vanguardia Popular (Volks Front) weinig voor. De politiek wordt sinds de opstand en een korte burgeroorlog gedomineerd door 2 politieke stromingen. De sociaal-democratisch georiënteerde Partido de Liberacion Nacional (Partij voor Nationale Vrijheid) en de Sociaal Christelijke Partido Unidad Social Cristiana (Sociaal Christelijke Eenheidspartij). Als gevolg van de politieke stabiliteit, onder meer het resultaat van de afschaffing van het leger na een een korte burgeroorlog in 1948 door president Figueres, is Costa Rica vergeleken met andere Midden Amerikaanse landen, een betrekkelijk welvarend en tolerant land. Het wordt daarom ook wel het Zwitserland van Midden Amerika genoemd. 

Staker op post tijdens de staking op de United Fruit bananenplantage, februari 1979


Dit verklaart ook waarom een multinational als United Fruit een CAO heeft met een communistische vakbond en waarom de staking vreedzaam is. Dat neemt niet weg dat de regering op zijn hoede is. Het is mogelijk dat de partij en de vakbond er belang bij hebben om het spel hard te spelen en tot rellen te laten komen. Dat was deze keer niet het geval. Een bezoek van de president en mobilisatie van de politie bleek genoeg om het conflict tot een vreedzaam einde te brengen.

Een staker op post, februari 1979costa rica dagboek 43 staking 3

Geen opmerkingen:

Een reactie posten