DE HEILIGE KOE VAN HET REFERENDUM

Ik ben verbijsterd hoe deze nieuwe Heilige Koe van het referendum alom wordt aangeprezen als de manier om de burger weer zeggenschap te geven in de politiek. De weg van de minste weerstand voor leiderschap en volk. Dat je ook lid kunt worden van een politieke partij en daar je zegje kunt doen over hoe het verder moet met je land wordt nergens meer als een serieuze weg beschouwd. 

Maar wie actief wordt in een politieke partij leert argumenten afwegen, de voors en tegens kennen van een voorstel, krijgt inzicht hoe er politiek onderhandeld wordt en de machtsverdeling werkt. Die ontdekt dat zogenaamde achterkamertjes politiek nodig is om tot werkbare compromissen tussen verschillende partijen te komen. Je beseft dat in een democratie macht verplicht tot verantwoordelijkheid juist ook tegenover minderheden, dat er onderhandeld moet worden met andere partijen en politieke banen verdeeld moeten worden tussen de partijen. Je leert hoe traag de politiek werkt omdat je met veel verschillende belangen rekening moet houden.  Je ervaart dat in de politiek nooit sprake is van een enkele volkswil maar van een heleboel volkswilletjes die vinden dat ze gelijk hebben. Hoe schep je daar democratische orde in?

EEN REFERENDUM HEEFT IN EEN VERTEGENWOORDIGENDE DEMOCRATIE HET EFFECT VAN EEN POLITIEKE ATOOMBOM

Niet met referenda. Die zetten in een ingewikkelde samenleving deze zorgvuldig opgebouwde evenwichten, compromissen en wederzijdse afspraken juist op scherp. Referenda polariseren waar voor een werkbare oplossing samenwerking en compromissen nodig zijn. Referenda drijven de mensen uit elkaar en splitsen zelfs politieke partijen. Referenda zijn als het ware politieke atoombommen die een zorgvuldig opgebouwd democratisch bestel van overleg, compromissen, machtsevenwicht en gedeelde verantwoordelijkheid in een klap wegvagen. Wat rest is een kaal politiek landschap waarin niemand meer weet hoe het nu verder moet. 

Het in Engeland gehouden Brexit referendum is daar een prachtig voorbeeld van. Engeland wat nu na de Brexit? Hele landsdelen willen afhaken en zelfstandig worden om zodoende in de EU te kunnen blijven. De Brexitleiders zijn zo maar opgestapt, hun aanhang in verwarring en onzekerheid achterlatend. De tegenstanders van de Brexit, zo een beetje de helft van de kiezers, hebben geen zin meer om hun handen te branden aan wat voor oplossing dan ook. Ze onthouden zich van bemoeienis met een oplossing. Door het Brexit referendum is het land verlamd geraakt en verkeren de burgers in een politieke depressie van jewelste. Met het referendum is de toekomst van Groot Britannië als land op het spel gezet voor misschien wel een hele of wie weet meerdere generaties.